دقت در بیان، مو به مو

مدرسه رفاه که بودیم، هرکس ماشینش خراب می شد برای تعمیر به مسئول سرویس مدرسه مراجعه می کرد.

یک بار دکتر ماشینش را برای تعمیر آورد،یک یادداشت بلند بالا به آن ضمیمه کرده بود که مثلا در سرعت 75 کیلومتری جلوی سمت راست ماشین فلان صدا را داد و یا اینکه قبلا در هر صد کیلومتر، مصرف بنزین ماشین اینقدر بود و حالا تغییر کرده است و امثال این.یک گزارش کارکرد خیلی دقیق و مو به مو.

ریز بین

طلبه بود و برای تبلیغ به هامبورگ آمده بود. بی نظم بود و حراف. بیشتر برای خودش تبلیغ می کرد تا مسجد. بعد از چند جلسه دکتر اصرار کرد تا او را به یک فروشگاه ببرم و برایش کت و شلوار بخرم. وقتی دلیلش را پرسیدم،گفت این شخص به درد این کار نمی خورد و بهتر است با لباس غیر روحانی ظاهر شود. به خودش هم گفت هر وقت موقع پوشیدن این لباس شد تو را خبر می کنم.  چند سال بعد به مجاهدین خلق(منافقین) پیوست.

 

خانم های ریش دار

بیشتر مقالات نشریه «فرصت در غروب» را خودمان می نوشتیم،ولی چون گاهی از بعضی مقالات خانم ها هم استفاده می کردیم،نشریه را به اسم جمعی از بانوان اصفهان منتشر می کردیم.

آقای خامنه ای هم که از ماجرا خبر نداشت، یک روز با شوق به دکتر گفته بود که خانم های اصفهان خیلی فعالند و نشریه خوبی منتشر می کنند. دکتر هم بعد از یک خنده طولانی جواب داده بود که این خانم ها که تعریفشان را کردید، اکثرا ریش دار هستند! باور نمی کنید ، این جواد آقای ما -  دکتر  اژه ای- با بعضی از دوستان این مقالات را می نویسند و به اسم بانوان اصفهان چاپ می کنند.

ساده زندگی کنید

همیشه می گفت شما هر چه قدر ساده زندگی کنید، بیشتر می توانید مبارزه کنید.

اعتقادش هم این بود که آنهایی که نتوانستند ساده زندگی کنند، نتوانسته اند مبارزه هم بکنند .

برای همین همیشه از سالهای اول ازدواج، سال هایی که با حقوق معلمی روزگار می گذراندیم ،به عنوان بهترین و شیرین ترین دوران زندگیش یاد می کرد.

غذایش نان و آب بود

از غذای زندان نمی خورد.از بیرون خبر آورده بودند که شاید مسموم باشد.غذایش فقط نان و آب بود.گفتم آخه شما چه طوری نون و آب               می خوری؟دیگه داره حالم از اینکه می بینم نون و آب می خورید بد می شه.گفت: اگر کسی بیرون زندان نان و آب خوردن را تمرین کرده و به آن عادت کرده باشد، اینجا هم برایش کار سختی نیست.

حرفه ای

ساعت جلسات 2 تا 4 بعد از ظهر بود. دکتر ده دقیقه زودتر در دفتر سیاسی حزب حاضر می شد تا روی چند صندلی که کنار هم می چید، اندکی استراحت کند.مقید بود که حتما لباسش را در آورد تا چروک نشود.همین ده دقیقه کل زمان استراحت روزانه دکتر بود.

بعد از انقلاب یا قبل از انقلاب؟!

وارد خانه که شد، دید لامپ را عوض کرده ام،خوشحال شد و کلی تشکر کرد که دیگر دارم مرد می شوم و از این حرف ها.اما وقتی گفتم که آن را از تعاونی دادگستری آورده اند، از ناراحتی صورتش سرخ شد.بعد هم چراغ را خاموش کرد و گفت: شما فکر می کنید پدرتان بعد از انقلاب با قبل از انقلاب تفاوت کرده است که گفته اید برایتان لامپ بیاورند؟

دروغ

از اعضای سازمان مجاهدین- منافقین- بود و آمده بود که مثلا بحث ایدئولوژیک کند.پرسید: شما چه اشکالی به سازمان دارید؟ دکتر با صراحت گفت: دو اشکال اساسی دارم.اول اینکه این ها دروغ زیاد می گویند و دیگر اینکه زیربنای فکری سازمان ، اسلامی نیست.در ضمن من این حرف را هفته قبل به آقای مسعود رجوی که اینجا آمده بودند هم گفتم.

هفته بعد همان جوان آمد و دوباره پرسید: من با برادر مسعود صحبت کردم.گفت من اصلا به منزل آقای بهشتی نرفته ام که ایشان چنین صحبتی با من بکنند.دکتر لبخندی زد و گفت: اشکال اول که دروغگویی است ثابت شد.در مورد دومی هم می شود بحث کرد!

ادب در کلام

به اتفاق دکتر و محمدرضا- فرزند ارشدش- نزدیک قبرستان قدم می زدیم. می دانستیم که قبر مارکس هم همانجاست.شوخی شوخی گفتم این دو سگ هم دارند می روند سر قبر مارکس، فاتحه بخوانند.و به دو تا سگ که داشتند کمی دورتر می رفتند اشاره کردم.دکتر بلافاصله رو به من کرد و گفت: اگر ما با فکر مارکس مخالف هستیم نباید به او توهین کنیم.ادب در کلام لازم است، چه فرد کافر باشد چه مسلمان.

سه مدل دشمن

دکتر به اقتضای ویژگی هایش، سه مدل دشمن داشت.چون یک روحانی روشنفکر بود،پس روحانیون سنتی با او مخالف بودند.چون یک روشنفکر روحانی بود، از سوی روشنفکرهای بی دین مورد غضب قرار می گرفت و به دلیل آنکه یک روحانی روشنفکر سیاستمدار بود،سیاستمداران منحرف و وابسته هم با وی دشمنی می کردند.دشمنی تا جایی بود که هیچ گاه رابطه دوستانه و فعالی بین او و سران نهضت آزادی مانند مرحوم مهندس بازرگان در طول دوران انقلاب و پس از آن برقرار نشد.

والله والله والله

بنی صدر اولین رئیس جمهور انقلاب بود و امام نمی خواستند زیاد درباره ی کارهای او نظر بدهند.

داشت در حضور امام از دکتر شکایت می کرد که ” انحصار طلب است و نمی گذارد ما کاری بکنیم و همه کارها را به دست خود گرفته است.” امام با ناراحتی گفتند: ” این قدر که شما از آقای بهشتی شکایت می کنید والله والله والله آقای بهشتی تا این ساعت حتی یک کلمه پشت سر شما با من صحبت نکرده است.”

 

بهشتی بهشتی طالقانی رو تو …

همین که پایمان به شهر رسید با انبوه دیوار نوشته هایی مواجه شدم که علیه دکتر بود.الاغ سر راهمان سر بریدند و ” مرگ بر بهشتی ” و ” بهشتی بهشتی طالقانی رو تو کُشتی ” گفتند.به همین دلیل در خلال سخنرانی ام به گوشه ای از جنبه های شخصیتی ایشان اشاره کردم.بعد از جلسه بیش از 22 نامه به دستم رسید که تماما حرف های رکیک و فحش و ناسزا بود.مرا متهم کرده بودند که از یک ” آمریکایی ” حمایت کرده ام و با او همدست هستم.نوشته بودند خانه 15 طبقه دارد،زن اروپایی دارد و…

یک روز در مجلس خبرگان به دکتر گفتم شما چرا در مقابل این همه توهین از خودتان دفاع نمی کنید؟ در جواب آیه ای خواند و گفت فلانی من نباید از خودم دفاع کنم،بلکه باید آنقدر ایمان خودم را قوی کنم که خداوند از من دفاع کند و جواب اینها را بدهد. و چون وعده خدا حق است ،من به این وعده اعتقاد دارم،بعد هم افزود دفاع خدا را که نمی توان با دفاع ما مقایسه کرد.

 

شعار، همراه با عمل‏

بالاي وضوخانه نوشته بوديم: «النظافه من الايمان» اما كمتر فرصت مي‏ كرديم داخل آن را نظافت كنيم. اين وضع را ديد، فوراً تذكر داد كه يا اين شعار را برداريد و يا مطابق آن رفتار كنيد و نگذاريد اينجا كثيف باشد.

سرپيچي از قانون‏

چراغ قرمز اول رو كه رد كرد، بهشتي خيلي تحمل كرد كه چيزي نگه. دومين چراغ بود كه ديگه صداش در اومد. گفت: اگه از اين هم بگذري ديگه نمي شه پشت سرت نماز خواند. تكرار گناه صغيره …

طرف با حالت حق به جانبي گفت: اينها قانون طاغوته بايد سرپيچي كرد. بهشتي با ناراحتي دست گذاشت رو داشبورد و محكم گفت: اينها قوانين انسانيه، عين انسانيت …

شعار حرام‏

گفتند حالا كه «مرگ بر شاه» همه گير شده، شعار جديد بديم.

«شاه زنازاده است، خميني آزاده است»

آشفته شده بود. گفت: رضاخان ازدواج كرده، اين شعار حرام است. از پلكان حرام كه نمي شود به بام سعادت حلال رسيد.

سپر بلاي امام

«مرگ بر بهشتي»! اونقدر اين شعار رو بلند جلوي دادگستري فرياد مي زدند كه بهشتي به راحتي مي شنيد. رو كرد به بهشتي كه: چرا امام ساكتند؟ اي كاش جواب اين توهين‏ها را مي دادند. بهشتي گفت: برادر! قرار نيست در مشكلات از امام هزينه كنيم، ما سپر بلاي اوييم، نه او سپر ما.

سه هزار نفر در نماز وحدت

در مرکز اسلامی هامبورگ ، صرف داشتن روسری برای ورود خانم ها کا فی بود . به علاوه دکتر برای حفظ وحدت میان شیعه و سنی و به دلیل این که اهل سنت هم به این مرکز آمدند استفاده از مهر در نماز را ممنوع کرده بود . و غالبا از دستمال کاغذی استفاده می کردند . حتی برخی از مستحبات قابل حذف در اذان و اقامه را که برای آن ها حساسیت زا بود ، حذف کرده بود.

نتیجه این شد که در اعیاد و گاه مواقع عادی بسیاری از اهل تسنن پشت سر ایشان نماز  می خواندند . مثلا سال آخر درنماز عید قربان سه هزار نفر شرکت کردند .

وقتی به ایران بازگشت ، خیلی ها دکتر را محکوم کردند که وهابی و سنی است و ولایت امیر المومنین را قبول ندارد و نسبت به حجاب بی توجه است .

قرض الحسنه

فکر کردم اگر بگویم میز تحریر می خواهم ،حتما برایم می خرد.پسر بزرگ بودم و عزیز.

قیمت میز چندین برابر پول ماهیانه ام بود.وقتی شنید که میز را لازم دارم ،پول میز را داد و گفت:این قرض الحسنه است.قسط هایش را هم از پول ماهیانه ات کم می کنم. موافقی؟

جمعه ها فقط خانواده

تا قبل از پیروزی انقلاب به طور کامل ، و بعد از آن نیمی از جمعه های پدرم متعلق به ما بود . حتی اگر مهمترین شخصیتهای سیاسی خارجی هم می خواستند با او ملاقات کنند ، می گفت جمعه های من در اختیار خانواده است .

باید به بچه ها دیکته بگویم و اشکالات درسی شان را رفع کنم، مگر اینکه امام دستور بدهند .

جمعه ها که بابا در خانه بود ، با او همه کار می کردیم . از باغبانی و گل کاری گرفته تا بازی و شیطنت در حیاط.

 

بوی بهشت

…پشت تریبون رفت و درباره انتخاب رئیس جمهور و اینکه باید روحانی باشد یا غیر روحانی اندکی صحبت کرد و گفت در هر صورت تعیین و معرفی رئیس جمهور به عهده این جلسه است،منتها اول باید هیئتی را تعیین کنیم که خدمت امام بروند و نظر ایشان را درباره روحانی بودن یا نبودن رئیس جمهور آینده جویا شوند.ده دقیقه ای از آغاز نطق دکتر می گذشت و ساعت 20/8 را نشان می داد.دکتر مکثی کرد و به مستمعین دور تا دور جلسه نگاه کرد و وقتی از همراهی ایشان با بحث مطمئن شد،یکباره گفت:بچه ها بوی بهشت می آید.آیا شما هم این بو را استشمام می کنید؟در همین لحظه انفجار مهیبی حزب جمهوری اسلامی را لرزاند و ساختمان فرو ریخت.

  برگرفته از کتاب «  نگاهی به زندگی و مبارزات شهید دکتر بهشتی » از سری کتابهای دانشجویی